بازگشت به دامن هیرکانی

به گزارش ایرنا، در ماه های اخیر خبرهای ناگواری از قطع درختان جنگل های هیرکانی به گوش می رسد که دل هر دوستدار طبیعت و شهروند فهیم را به درد می آورد و هنوز زخم وارده بر جنگل های هیرکانی در پی قطع درختان در منطقه گردشگری الیمالات واقع در مسیر جاده چمستان - نور در غرب مازندران، هیرکانی تراشی در بابل برای تهیه دسته کلنگ، قطع این درختان در بزجفت قائم شهر برای تعریض جاده التیام نیافته بود که خبر شوک آور قطع درختان این بار در منطقه جنگلی آمل و کشف سه مورد قاچاق چوب آنهم در مدت یک روز بر اندوهناک بودن این مساله می افزاید.

این زخم ها که از سوی سوداگران چوب و اراضی در جنگلهای هیرکانی ایجاد می شود در ماه های اخیر در یک اقدامی فراگیر به بسیاری از شهرهای مازندران سرایت کرد.

استان مازندران ۲ اداره کل منابع طبیعی دارد که اداره کل منابع طبیعی منطقه نوشهر، بیش از ۶۶۰ هزار هکتار جنگل، مرتع و سواحل معادل ۲۸ درصد از مساحت مازندران را زیر پوشش دارد.

حوزه منابع طبیعی مازندران منطقه ساری هم حدود ۷۰ درصد از اراضی ملی و جنگل های استان را زیر پوشش مدیریتی خود دارد. استان مازندران ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مساحت دارد که حدود ۲ میلیون هکتار از این مقدار را منابع طبیعی شامل جنگل ها و مراتع تشکیل می دهد.

مجموع مساحت مازندران ۲۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر است و طبق آمار موجود ۷۰ درصد وسعت این استان جزو عرصه های طبیعی ملی در قالب سواحل دریای خزر، جنگل و مرتع است.

در این ارتباط حسین پورحسین روز دوشنبه در نشست خبری در بابل اظهار کرد: در سال جاری ۱۹۴ دستگاه خودروهای که در حال قاچاق چوب بودندتوقیف و ۲۱۵ سوداگر چوب های جنگلی به تعزیرات حکومتی معرفی شدند.

وی گفت: حفاظت از عرصه های جنگلی و مرتعی و توسعه و گسترش درختان از جمله وظیفه های منابع طبیعی است که برای تحقق این ماموریت تلاش می کنیم.

پورحسین با اشاره به این مطلب که با همکاری حفاظت محیط زیست ۱۲ هکتار از اراضی ملی شهرستان های بابل، بابلسر و فریدونکنار در سال جاری درخت کاری شد، گفت: ۱۰ هزار اصله درخت در این گستره با همکاری دوستداران محیط زیست و جنگل کاشت شد.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری بابل، بابلسر و فریدونکنار با بیان این مطلب که کمبود نیرو، اعتبار و امکانات زیرساختی از جمله چالش های پیش روی همکاران ما در اداره منابع است، اظهار کرد: بر اساس استانداردهای اعلام شده برای هر یک هزار هکتار عرصه جنگلی یک محیط بان نیاز است که در بابل برای هر ۴ هزار هکتار عرصه جنگلی یک جنگلبان مشغول فعالیت است.

این مقام مسوول تصریح کرد: تقاضای ما از همه رسانه ها و فعالان شبکه های اجتماعی آن است که خبرهای کشف قاچاق چوب را از کانال منابع طبیعی دریافت کنند چون دستگاه های دیگر در اعلام آمار اشتباهات زیادی دارند.

شهرستان بابل داری ۴۸ هزار هکتار عرصه جنگل هیرکانی و ۳۱ هزار هکتار مرتع است.

جنگل های هیرکانی که در جنوب دریای خزر قرار گرفته اند بین کشورهای ایران و آذربایجان مشترک هستند. جنگل های هیرکانی از سال های بسیار دور به جا مانده اند و حتی برخی عمر آنها را با دایناسورها (دوره سوم زمین شناسی) برابر می دانند.

البته این جنگل ها را به دلیل قرار گیری در مجاورت دریای خزر، به نام کاسپینی – هیرکانی (Caspian Hyrcanian mixed forests) نیز می شناسند.

ارتفاع رویش درختان هیرکانی از سطح دریا آغاز می شود و تا ۲ هزار و ۸۰۰ متری ادامه می یابد. این پوشش گیاهی زمانی ۵۵ هزار کیلومتر مربع مساحت داشت که تاکنون ۵۱ درصد آن منقرض شده و تنها از ۱۰ درصد آن حفاظت صورت می گیرد.

همچنین در حال حاضر جنگلهای هیرکانی از غنی ترین اکوسیستم های جهان محسوب می شوند به طوری که بیش از ۲۹۶ گونه پرنده و در حدود ۶۰۰ گونه پستاندار، ۶۷ گونه ماهی، ۲۹ گونه خزنده و ۱۵۰ گونه درختی و بوته ای بومی (اندمیک) مانند درختان انجیلی و شمشاد در این جنگل ها زندگی می کنند.

از گونه های پرندگان ساکن در اکوسیستم جنگلهای هیرکانی می توان به گنجشک سانان، سار، دارکوب، اردک نوک پهن، قرقاول خزری، کبک، بلدرچین، کبوتر جنگلی، شاهین، قوش، دال، قرقی، اردک خاکستری، عقاب و جغد اشاره کرد و از گونه های پستانداران ساکن در این زیست بوم می توان مرال، شوکا، گرگ، گراز، خرس قهوه ای، روباه سر دو سیاه، شغال، سمور، تشی، خارپشت، موش جنگلی، خرگوش، گربه وحشی، گورکن و اسبچه خزر را نام برد.

درختان این جنگل ها از نوع مختلط پهن برگ حاشیه جنوب دریای خزر است که با آب و هوای نیمه مدیترانه ای و مرطوب سازگارند. جنگل های هیرکانی بر اساس ارتفاعی که در آن هستند (سطح دریا، کوهپایه های کم ارتفاع، کوهپایه های بلند، نقاط خیلی مرتفع) غالباً پوشش گیاهی متفاوتی دارند. از معروف ترین درختان این جنگل ها می توان راش، بلوط، توسکا، نارون، زبان گنجشک و شمشاد را نام برد.

به طور کلی از نظر علمی در عرض های جغرافیایی بیش از ۴۰ درجه جنگل، شرایط برای رشد درختان راش وجود ندارد، اما در جنگل های هیرکانی ایران که به طور متوسط در عرض ۳۸ درجه قرار گرفته اند، توده های فشرده درخت راش به صورت انبوه رشد کرده اند که از این نظر منحصر بفرد هستند.